Srpski masakr u Račku na Kosovu od prije 24 godine šokirao svijet i izazvao međunarodnu reakciju

Masakr u Račku nad albanskim civilima dogodio se 15. januara 1999. godine i jedan je od najtežih masakara koji su srbijanske sigurnosne snage počinile tokom rata na Kosovu 1998-1999. To je masakr koji je šokirao svijet u izazvao međunarodnu reakciju, ali je do danas samo jedna osoba proglašena krivom za učešće u njegovom izvršenju

Mještani sela Račak, u opštini Štimlje, južno od Prištine, 15. januara 1999. probudili su se okruženi srbijanskim policijskim, vojnim i paravojnim jedinicama sa teškim ratnim vozilima.

Today marks the 24th anniversary of the Racak massacre in Kosovo, when 45 civilian Kosovo Albanians were brutally murdered by Serb forces.

We must never forget.

(Photo: ⁦@SerbezeHaxhiaj⁩) pic.twitter.com/3LWzQYnmqY

— Kenneth Andresen (@kennethandresen) January 15, 2023

 

Nešto prije sedam sati većinu stanovnika sela probudio je zvuk srbijanske teške artiljerije, koja je počela da granatira selo sa različitih položaja.

Poslije niza granatiranja, srbijanski vojnici kreću u pretrese od kuće do kuće i tada stanovnici ovog sela pokušavaju da pobjegnu, ali su već bili opkoljeni.

Iz jedne kuće gdje su se skrivali izvedena su 24 muškarca koja su u koloni pod pratnjom srpskih trupa odvedena do lokacije poznate kao “Bebušijeva jama” gdje su strijeljani iz mitraljeza iz neposredne blizine i potom masakrirani.

Ukupno 45 albanskih civila ubijeno je i masakrirano tog dana, uključujući djecu, žene i starce, na različitim lokacijama.

Sutradan, 16. januara, Račak je posetio tadašnji šef Posmatračke misije Organizacije za evropsku sigurnost i saradnju (OEBS) na Kosovu, ambasador Wiliam Walker, kako bi izbliza vidio šta se dogodilo.

Nakon obilaska sela i mjesta zvanog “Bebušijeva jama“, gdje se danas nalazi Spomen-kompleks Račak, ambasador Walker bio je užasnut prizorom leševa i bez oklijevanja je u tim trenucima izjavio: “Po onome što sam vide+io, bilo je očigledno da imamo posla sa masakrom i zločinom protiv čovječnosti. Ovo je najtužniji događaj u mom životu”. Ovaj događaj je promijenio historijski tok rata na Kosovu.

Ispovijest preživjelog Aziza Beqirija

Preživjeli masakra u Račku, Aziz Beqiri iz sela Račak, koji je tada imao 48 godina, prisjeća se da je 15. januar 1999. godine bio mjesec Ramazan i nekoliko dana pred bajram. Beqiri u izjavi za Anadoliju kaže da dvije noći nakon masakra i onoga što je vidio nije mogao da zaspi.

On ističe da ga je to jutro 15. januara zateklo u kući sa djecom. Kada je čuo prvu pucnjavu, djeci je rekao “idite sa ostalima, pa šta vam Bog da”, dok je on otišao u planinu kako bi mogao da pomogne u spašavanju nekog života. Kasnije je učestvovao u registraciji ubijenih i masakriranih.

“Kada sam vidio žrtve, bilo je onih koji su presječeni, sa izvađenim srcem, sa ‘dum-dum’ mecima koji te uništavaju jer eksplodiraju po drugi put u tijelu. Među ubijenima i masakriranima bilo je i djece, staraca i žena. Jedna žena kojoj su muž i dva djevera ubijeni, krenula je za njima u namjeri da ih sretne, ali se suočila sa neprijateljskom zasjedom i oni su je likvidirali, bila je stara, a ne mlada, a mi smo za sve uzeli bilješke“, naglašava Beqiri.

Poslije zločina 15. januara, Beqiri se zajedno sa grupom dobrovoljaca pobrinuo za prikupljanje leševa. Kada su 17. januara tijela ubijenih i masakriranih sakupljena u džamiji u Račaku kako bi bila sahranjena, ponovo su bili meta srbijanskih trupa, koje su htjele da ih uzmu silom. Međutim, vojnici Oslobodilačke vojske Kosova (OVK) iz okoline organizovali su se da tako nešto spriječe i razvila se borba u selu, a leševi su ostali nepokopani.

“Dana 17. januara su se borili da uzmu leševe, nisu uspjeli, pa su se vratili ponovo. Sutradan su ponovo došli, ali nisu mogli da ih uzmu. Prekosutra su leševe odnijeli. Tog dana poginuo je i komandant brigade jer su vojnici dolazili sa svih strana da zaštite leševe i da ih ne puste“, kaže Beqiri.

Anadolija