Ruski dobrovoljci protiv “Allahovog puta” Srpsko-ruski “zavet” dobrovoljaca Višegrada i Donbasa

“Dok su Srbi i Rusi zajedno, Allahov put neće biti uspostavljen, to je istorija pokazala”, kazao je Torbica prije prikazivanja filma “Nema tuđeg rata” o ruskim dobrovoljcima

 

U Bosni i Hercegovini postoji mreža veza srpsko-ruskih nevladinih organizacija, vlasti Republike Srpske (RS) i niza pojedinaca iz Rusije koji su učestvovali u odvajanjima regije Krima od Ukrajine i borbama u Donbasu, okupljenih u organizaciju s više od 10.000 dobrovoljaca, pokazuje istraživanje Balkanske istraživačke mreže Bosne i Hercegovine (BIRN BiH).

Viktor Zaplatin i Aleksandar Kravčenko nisu bili samo ruski dobrovoljci u masi ljudi koja se u aprilu ove godine okupila na vojničkom groblju iznad Višegrada da bi odala počast poginulim koji su ratovali na strani Vojske Republike Srpske (VRS).

Još od svog odlaska iz BiH po završetku rata, njih dvojica i Vladimir Sidorov, čest gost višegradskih okupljanja, održavaju bliske veze i predvode političku partiju i organizacije koje nastoje stvoriti pozitivan stav prema odlasku na strana ratišta u Ukrajini, što je, po domaćim zakonima, zabranjeno.

Oni su dio mreže poznanstava koja povezuje ultradesničarsku rusku partiju, udruženja dobrovoljaca iz ukrajinske regije Donbas, “Noćne vukove” i organizacije i političare iz Republike Srpske, u kojima religija igra presudnu ulogu.

“Pošto ste vi iz muslimanskog medija – nemam ništa protiv vas niti muslimanskog naroda, ali vi objavljujete tendenciozno i antisrpski, antiruski i antipravoslavno – ne vidim mogućnost da razgovaram s vama”, kazao je za BIRN BiH Kravčenko, kada smo ga zamolili za razgovor.

On je ranije za “Radio Slobodna Evropa” (RSE) tvrdio da mu je zabranjen ulazak u Srbiju zbog pomaganja dobrovoljcima da odu ratovati u Ukrajini. Na svom Facebook profilu objavio je i fotografiju s Gavrilom Stevićem, za sada jedinim optuženim iz BiH za ratovanje u Ukrajini, prenosi Detektor.ba

Pokrovitelj višegradskog skupa je Ministarstvo rada i boračko-invalidske zaštite Republike Srpske.

U podne školskog dana, dijelu programa u Domu kulture prisustvovalo je na desetine djece sa školskim ruksacima na leđima. U organizaciji ovog događaja pomaže i organizacija Srpsko-ruska zajednica “Zavet”, čiji je istaknuti član ministar Duško Milunović.

“Zavet” je napravio i prevod prikazanog filma, kako su naveli, “o zločinima NATO-a”, dok su govornici i izvođači u zvaničnom dijelu programa govorili o sukobu hrišćanstva i islama.

Ruski dobrovoljci protiv “Allahovog puta”
U svojim govorima u Višegradu ruski dobrovoljci isticali su slične motive dolaska u BiH na početku 1993. godine – bliskost naroda i pravoslavnu povezanost.

Hrabrost i spremnost ruskih dobrovoljaca u Višegradu davali su vjeru “ovdašnjem uplašenom narodu i snagu borcima VRS-a”, rekao je na obilježavanju Dana ruskih dobrovoljaca u Višegradu savjetnik ministra za boračko-invalidsku zaštitu RS-a Milan Torbica.

“Dok su Srbi i Rusi zajedno, Allahov put neće biti uspostavljen, to je istorija pokazala”, kazao je Torbica prije prikazivanja filma “Nema tuđeg rata” o ruskim dobrovoljcima.

Torbica je na groblju Mejdan iznad Višegrada položio cvijeće na spomenik ruskim dobrovoljcima, koji je 2011. godine otkrio tadašnji ministar boračko-invalidske zaštite Petar Đokić, predsjednik Socijalističke partije (SP), o čijim je vezama s ruskom bajkerskom grupom “Noćni vukovi”, redovnim gostima višegradskog okupljanja, BIRN BiH ranije pisao.

Zajedno s Torbicom, cvijeće je položio i Radomir Graonić, vršilac dužnosti pomoćnika ministra rada i boračko-invalidske zaštite Duška Milunovića, člana SP-a. Graonić i Milunović su članovi “Zaveta”.

Predsjednik udruženja, profesor historije i bivši načelnik Centra javne bezbjednosti (CJB) Bijeljina Savo Cvjetinović kaže da je Graonić trebao u Novom Gradu osnovati odbor “Zaveta”, ali to nije uradio.

 

“Graonić je imao zadatak da formira odbor u Novom Gradu. Nešto je zatajio, ali je u Udruženju deklarisan kao neko ko voli Ruse i rusku kulturu”, za BIRN BiH kaže Cvjetinović, predsjednik Opštinskog odbora SNSD-a u Loparama, tokom razgovora u Bijeljini, gdje je sjedište “Zaveta”.

Udruženje osnovano 2007. nema prostorije pa je registrovano na kućnu adresu sekretara. Slično je i u drugim gradovima, poput Prijedora i Brčkog, a gradska organizacija postoji i na Palama. Jedan od osnivača “Zaveta” u Brčkom je potpredsjednik “Noćnih vukova” RS-a Goran Tadić, vozač ministra Đokića, o čijim poslovnim vezama je BIRN BiH ranije pisao. Udruženje je u distriktu registrovano na Tadićevu adresu.

U razgovoru za BIRN BiH Tadić kaže da se udruženje bavi kulturnim radom i saradnjom s društvima iz Rusije.

“Prošle ili pretprošle godine dolazila je jedna veća grupa ljudi koji su obišli čitavu RS. Prodavali su slike, pa bili su dugo na trgu ovdje u Banjaluci, ispred ‘Boske’, prodavali te ruske babuške, suvenire i tu se, eto, neko prijateljstvo stvara i na osnovu toga se finansira”, govori Tadić i dodaje da je lokalno brčansko udruženje finansirano iz entitetskih budžeta tek sa 2.000 konvertibilnih maraka (KM).

Cvjetinović kaže da je odjeljenje u Kozarskoj Dubici jedino koje ima svoje prostorije. Za to se pobrinuo predsjednik “Zaveta” u ovom gradu i sadašnji ministar rada i boračko-invalidske zaštite Duško Milunović. On je ujedno i autor himne i počasni član “Noćnih vukova” RS-a.

Ovo ministarstvo daje novac “Zavetu” za organizaciju godišnjice ruskim dobrovoljcima u Višegradu, kaže Cvjetinović i objašnjava da su posljednji put dobili 3.000 KM za događaj.

Milunović nije pristao na razgovor s novinarima BIRN-a BiH, a Ministarstvo rada i boračko-invalidske zaštite Republike Srpske nije u zakonskom roku odgovorilo na zahtjev za pristup informacijama o iznosu sredstava koje je dodijelilo “Zavetu”.

Veza “Kosovskog fronta” i bh. dobrovoljaca
Osim Saveza, dobrovoljci u Ukrajini su se “okupljali” oko Aleksandra Kravčenka, višegradskog dobrovoljca i osnivača “Kosovskog fronta”, organizacije koju u Srbiji smatraju odgovornom za pomaganje u odlasku boraca na strana ratišta, kako je sam Kravčenko rekao u intervjuu za RSE.

Na jednoj od fotografija su Kravčenko i Stević, dok su na drugoj njih dvojica s grupom ljudi, među kojima je poznati dobrovoljac u regionu Donbasa, član Ravnogorskog pokreta u Srbiji, Bratislav Živković – koji nije odgovorio na upit BIRN-a BiH. Za njega Stević, u optužnici koju je Sud BiH nedavno potvrdio, navodi kako je organizovao put dobrovoljaca u Ukrajinu.

“Oni su imali namjeru da idu da ratuju i kad su već došli, naša je bila moralna obaveza da im pomognemo da se snađu u stranoj zemlji. Pojedini mediji, pojedini zvaničnici u Srbiji su pogrešno shvatili da je ‘Kosovski front’ organizovao dolazak srpskih dobrovoljaca u Donbas. To nije tačno”, kazao je Kravčenko u intervjuu za RSE u 2017. godini.

Njegov višegradski saborac, Viktor Zaplatin je također kozački ataman. On je predvodio skup u Kotoru u Crnoj Gori kada je 2016. godine osnovana Balkanska kozačka vojska. Tada je navedeno da svaki od 26 delegata ovog skupa predstavlja po najmanje 50 vojnika kozaka. Skupu je tada prisustvovao i Gavrilo Stević.

Zahvaljujući inicijativi “Zaveta” i poznanstvu sa Sidorovom, Višegrad se bratimio sa moskovskom opštinom Zvenigrad – objašnjava Savo Cvjetinović – a Bijeljina sa Azovom, ruskim gradom u blizini ukrajinske granice.

“Sidorov živi u Zvenigradu i to je bila njegova inicijativa”, kaže Cvjetinović i objašnjava da je Zvenigrad “moskovsko Dedinje”.

Opština Višegrad nije odgovorila na upit BIRN-a BiH o izdvajanjima za rad “Zaveta”, a načelnik Đurević odbio je razgovarati o ovoj temi. Kazao je kako Višegrad nije finansirao rad “Zaveta”.

Od Grada Bijeljine je “Zavet” u posljednjih pet godina dobio 8.550 KM za kurseve ruskog jezika, potvrđeno je za BIRN BiH iz Gradske uprave.

Veronika Vichova, analitičarka programa “Kremlin Watch” u think-tanku “European Values” sa sjedištem u Pragu, objašnjava da kod rada proruskih organizacija, finansiranje iz Rusije ne mora igrati odlučujuću ulogu. Ona objašnjava da postoje dvije vrste organizacija – one koje djeluju same iako mogu imati ideje bliske Kremlinu i druge koje se nazivaju GONGOs, lažne nevladine organizacije “koje djeluju kao nezavisne, ali su u stvarnosti povezane, upravljane ili finansirane od ruskih vlasti”.

“Mnoge od njih promovišu svojevrsno slavensko naslijeđe, organizuju događaje, obraćaju se ruskoj manjini u drugim zemljama, ali se mogu fokusirati i na više političke teme”, objašnjava Vichova.

Srpsko-ruska zajednica je prije svega organizacija za kulturnu saradnju, objašnjava Cvjetinović. Svake godine “Zavet” organizuje kurseve ruskog jezika. Jedan od kurseva finansirala je Fondacija “Ruski mir”, kaže Cvjetinović.

Ovu fondaciju, koja ima svoje kancelarije u brojnim zemljama Evropske unije i širom svijeta, Evropski parlament je 2016. uvrstio u rezoluciju o suprotstavljanju propagandi.

Ruska Vlada koristi širok krug alata i instrumenata poput “posebnih fondacija (naprimjer ‘Ruski mir’)”, te višejezične televizijske stanice, pseudonovinske agencije i multimedijalne servise, prekogranične društvene i religijske grupe “jer se režim želi predstaviti kao jedini branilac tradicionalnih hrišćanskih vrijednosti”, društvene medije i internet trolove da “izazove demokratske vrijednosti, podijeli Evropu, pridobije domaću podršku i stvori utisak propalih zemalja u istočnom susjedstvu EU”, navodi se u rezoluciji Evropskog parlamenta.

Iz Fondacije nisu odgovorili na zahtjev BIRN-a BiH za komentar.

Ranije je “Zavet” postavio bilborde u Prijedoru i Banjaluci s porukom kako BiH ne treba ući u NATO.

“Negdje prije par godina je bilo nekoliko, ne može se to nazvati kampanjom, kampanja bi bila ako bi od Trebinja do Banjaluke bilo po nekoliko bilborda u svakom gradu. Ovo je uglavnom iz vlastitih sredstava. S obzirom na bombardovanje ‘95. i ‘99. od strane NATO-a, uzimamo sebi za pravo da kažemo da nismo za ulazak u NATO”, kaže Cvjetinović.

U suprotstavljanju zapadnim ideologijama, proruske nevladine organizacije igraju važnu ulogu, kaže za BIRN BiH Melissa Hooper, direktorica programa za ljudska prava i civilno društvo u organizaciji “Human Rights First”.

“One uključuju udruženja, konferencije i forume, od kojih neki okupljaju separatističke pokrete ili konzervativne desničarske pokrete i političke partije u Rusiji da dijele ideje (…) u nadi da će se proruske ideje ‘primiti’”, kaže Hooper i objašnjava da ove organizacije često izgledaju kao da su izrasle iz lokalnih sredina, ali su, ustvari, povezane s ruskom Vladom.

“Neke od ovih ‘nevladinih’ organizacija su napravljene oko pravoslavne religije, konzervativnih hrišćanskih vrijednosti ili ruskog jezika i kulture. Neke čak uključuju paravojnu podršku desničarskih aktivista i trening za mlade kako bi ‘pružili zaštitu’ protiv stranog uticaja migranata”.

Izvor: BIRN