RAZOTKRIVANJE: Ruska jedinica GRU-a za tajne operacije ponovo u žiži svjetske javnosti

Pozovi 29155 radi terorizma

Dok se u Evropi pojavljuju novi dokazi o učešću GRU-a u tajnim akcijama, a imena Vladimira Popova i Eduarda Šišmakova povezuju sa ,,crnim operacijama“ Jedinice 29155, u Crnoj Gori su ruski špijuni za sada amnestirani bilo kakve upletenosti u pokušaj terorizma oktobra 2016. Odlukom o poništenju prvostepene presude Apelacioni sud u Crnoj Gori postao je jedina institucija jedine evropske države koja sumnja u postojanje dvojice agenata GRU-a i njihove veze sa Kremljom.

ijest da je Češka protjerala 18 agenata GRU sa diplomatskim pasošima iz Ambasade Rusije u Pragu zbog novih dokaza da su dvojica agenata ruske tajne službe bila svojevremeno umiješana u podmetanje eksplozije u skladištu municije na jugu Češke, ponovo je u fokus svjetske javnosti dovelo špijunsko-terorističke aktivnosti famozne tajne jedinice 29155 koja je operisala širom Evrope, pa i u Crnoj Gori 2016. godine.

Češka policija saopštila je da traga za dvojicom ruskih obavještajaca koji su oktobra 2014. godine bili u reonu Vrbjetice gdje se desila eksplozija u kojoj su dva češka vojnika poginula. Ispostavilo se da su operativci imali ruske pasoše sa imenima Ruslan Boširov i Aleksandar Petrov.

Tada je krenula lavina. Već sljedećeg dana iz Velike Britanije je stigla potvrda da je riječ o istoj dvojici agenata GRU – čiji je pravi identitet Anatolij Čepiga i Aleksandar Miškin – optuženim za pokušaj ubistva ruskog dvostrukog agenta Sergeja Skripalja i njegove kćerke marta 2018. godine u Salsburiju.

Svjetski mediji su krenuli da objavljuju priče o jedinici 29155 koja najmanje desetak godina operiše u brojnim državama Evrope, po instrukcijama Kremlja.

Navaljni je kritično: Njegovi liječnici se pribojavaju da će umrijeti u idućih nekoliko dana

BUGARSKA, MOLDAVIJA, CRNA GORA…

Skaj njus (Sky News) je za vikend upozorio da su agenti GRU, osim trovanja Skripalja i njegove kćerke, učestvovali i u pokušaju ubistva bugarskog proizvođača oružja Emilijana Gebreva, kao i u operaciji pokušaja terorizma 2016. u Crnoj Gori.

Pobjeda je izvijestila krajem 2019. godine o tajnoj operaciji GRU u Bugarskoj, pozivajući se na pisanje uglednog Njujork tajmsa (The New York Times).

Bugarsko državno tužilaštvo je tada podiglo optužnicu protiv trojice ruskih špijuna iz tajne jedinice GRU-a zbog trovanja proizvođača i distributera oružja Gebreva, njegovog sina, kao i još jednog rukovodioca u kompaniji koja se bavi distribucijom oružja i municije i koja je očito bila ,,trn u oku“ Moskvi.

Njujork tajms je objavio da su trojica muškaraca ušli u Bugarsku sa lažnim pasošima.

– Na osnovu opisa bugarskih tužilaca, uzimajući u obzir da su na dan trovanja Gebreva u Sofiji bila tri službenika GRU-a, sigurni smo da su to: Sergej Fedotov (Denis Sergejev), Sergej Pavlov (pravo ime Sergej Liutenko) i Georgi Gorshkov (pravo ime još nije u potpunosti identifikovano) – objasnio je u razgovoru za Pobjedu Hristo Grozev, urednik poznate istraživačke mreže Belingket (Bellingcat).

U zajedničkoj istrazi sa Špiglom (Der Spiegel) i Insajderom (The Insider), istraživački sajt Belingket otkrio je da je u srcu bugarske operacije trovanja bio tim od osam službenika GRU-a, koji su pripadali tajnoj Jedinici 29155 i koji su doputovali u Bugarsku u vrijeme kada su izvršeni pokušaji trovanja.

Sve se to u Bugarskoj odigravalo nekoliko mjeseci nakon eksplozije u Češkoj i tada niko nije dovodio u vezu ova dva događaja. Ispostavilo se da su oružje i municija trebali da budu reeksportovani iz Češke, preko Bugarske, za treću zemlju, što zvaničnoj Moskvi očito nije bilo po volji.

No, dešavanja u Moldaviji, kada su ruski operativci pokušali da izazivanjem nemira, uz podršku dijela moldavske opozicije, svrgnu legalno izabranu vlast; kao i kasnija dešavanja u Crnoj Gori oktobra 2016. godine ukazali su zapadnim službama da se sve koordinira iz jednog centra i da postoji tajna jedinica unutar GRU-a, koja je napravljena za specijalne operacije o kojima nemaju saznanja ni mnogi operativci GRU-a.

Ispostavilo se da je riječ o famoznoj Jedinici 29155.

Češke vlasti protjerat će 18 ruskih diplomata

SPECIJALCI UNUTAR SPECIJALACA

Zapadne obavještajne službe prvi su put precizno identifikovale ovu tajnu jedinicu GRU – nakon neuspjelog državnog udara 2016. godine u Crnoj Gori, ali je pravi zamah u istragama protiv njih uslijedio nakon trovanja Skripalja ,,novičokom“ 2018. godine u Salsberiju.

Tako je Belingket ustanovio da operativci GRU iz Jedinice 29155 putuju pod lažnim identitetima, da se njihovi pasoši obnavljaju otprilike svake dvije godine i da svaka serija sadrži posebno numerisane pasoše, od kojih je većina rezervisana upravo za službenike GRU.

Iako mnogo toga o operacijama GRU-a ostaje misterija, zapadne obavještajne službe počele su dobijati jasniju sliku strukture posebne jedinice.

U mjesecima nakon predsjedničkih izbora u SAD-u 2016. godine, američki zvaničnici i obavještajci ustvrdili su da su dvije sajber jedinice GRU, poznate kao 26165 i 74455, hakovale servere Demokratskog nacionalnog odbora i kampanje Hilari Klinton, a zatim objavili, kroz zapadne medije, detalje interne komunikacije.

Taj podatak govori da unutar GRU postoji više jedinica koje djeluju nezavisno jedna od druge.

Centar operacija Jedinice 29155 je Evropa, po kojoj se kreću operativci, učestvujući u mnogim akcijama koje narede čelnici iz bezbjednosnog sektora.

Francuski Mond (Le Monde) 2019. godine je utvrdio da su engleska, francuska, švajcarska tajna služba, zajedno sa evropskim partnerskim službama, uspjele da ,,identifikuju 15 oficira vojno-obavještajne ruske službe (GRU)“ i rekonstruisali su njihova kretanja, ,,od pokušaja trovanja u Bugarskoj 2015, operacije organizacije terorizma u Crnoj Gori 2016, te trovanja Skripalja marta 2018. godine“.

Ispostavilo je, kako je pisao Mond, da je Gornja Savoja u Francuskoj bila tajna baza operativaca.

– Ovaj pogranični region sa Švajcarskom, prema francuskoj kontraobavještajnoj službi, služio je kao pozadinska i logistička baza oficira GRU-a za akcije širom Evrope – ustvrdio je Mond.

Prema pisanju francuskog lista, Jedinica 29155 i petnaest registrovanih agenata obučavani su u 161. Centru za specijalnu obuku GRU-a. Kasnije su zapadne obavještajne službe tvrdile da su neke grupe operativaca obučavane u posebnom kampu kod saveznika Moskve – Ismaila Kadirova u Čečeniji.

U međuvremenu, Belingket, Insajder i njemački nedjeljnik Špigl otkrili su pseudonime šest članova jedinice 29155: Vladimir Popov, Nikolaj Koninikin, Ivan Lebedev, Danil Stepanov, Sergej Pavlov i Georgi Gorškov, koji su zaduženi za bezbjednost i logistiku.

Ime Vladimira Popova je direktno povezano sa operacijom GRU u Crnoj Gori.

– Izgleda da je Vladimir Popov ko-rukovodio, krajem 2016, sa još jednim agentom iz jedinice, Eduardom Sišmakovim, alias Eduard Širokov, jednom operacijom protiv Crne Gore u trenutku kada je ova zemlja pokušavala da se približi Sjevernoatlantskom savezu – zaključuje Mond.

Non-paper o Balkanu: Uticaj Rusije na procese u EU

POSTOJE LI ŠIŠMAKOV I POPOV?

Vladimir Popov se tako, osim dešavanja u Moldaviji i Bugarskoj, upliće i u crnogorsku priču: sa svojim saborcem iz GRU-a Eduardom Šišmakovim glavni su protagonisti u slučaju pokušaja terorizma oktobra 2016. godine. Pokazalo se da su brojevi pasoša Šišmakova i Popova iz iste serije kao i pasoši Čepige i Miškina iz slučaja trovanja u Solsberiju.

Brojni prikupljeni dokazi, kao i fotografije i presretnuti razgovori bili su povod da Specijalno državno tužilaštvo za organizovani kriminal, kojim rukovodi Milivoje Katnić, podigne optužnicu protiv njih dvojice tereteći ih da su organizatori kriminalne grupe.

Presudom Višeg suda u Podgorici Edvard Šišmakov je osuđen na 15, a Vladimir Popov na 12 godina zatvora. No, Apelacioni sud je 30. decembra prošle godine poništio odluku Višeg suda, vratio predmet na ponovno suđenje uz nalog da sutkinja Suzana Mugoša – više ne može biti postupajući sudija u tom predmetu.

Dakle: odlukom vijeća Apelacionog suda Šišmakov i Popov su oslobođeni jer, prema mišljenju Apelacionog suda, prvostepeni Viši sud nije, poštujući Zakon o krivičnom postupku, utvrdio njihovu krivicu, pa čak ni njihov pravi identitet!

Tročlano Vijeće Apelacionog suda je čak ustvrdilo da prvoosuđeni Eduard Šišmakov „svakako nije predstavnik političkih struktura u Ruskoj Federaciji“!

POSLJEDICE

Zanimljivo: Eduard Šišmakov, koji je u Srbiji koristio legalni ruski pasoš na ime Eduard Širokov, bio je svojevremeno zamjenik vojnog atašea Ruske Federacije u Poljskoj, odakle je protjeran 2014. godine zbog korumpiranja visokih oficira Vojske Poljske.

Međutim, po tumačenju vijeća Apelacionog suda Crne Gore, Eduard Šišmakov nije bio predstavnik političkih struktura Ruske Federacije, iako i u Rusiji, kao i svuda, upravo političke strukture određuju vojno-diplomatske predstavnike.

Čudan je odnos troje crnogorskih sudija Apelacionog suda (Vijeće: Milić Međedović, Seka Piletić i Milanka Žižić) i kada je u pitanju drugi operativac GRU-a. Za Vladimirom Popovim je na snazi potraga zbog nelegalnih aktivnosti u Moldaviji,

definitivno je utvrđeno da je operisao u Bugarskoj prilikom atentata na tamošnjeg dilera oružja, a Specijalno tužilaštvo u Crnoj Gori je nepobitno utvrdilo i njegove veze sa slučajem u Crnoj Gori. Upravo su Šišmakov i Popov usnimljeni na Kelemegdanu u Beogradu, septembra 2016. godine, mjesec prije operacije u Crnoj Gori, o čemu postoji opsežna dokumentacija u Podgorici, Beogradu, ali i kod britanske i drugih zapadnih službi. Britanski Gardijan (Gardian) prvi je objavio fotografiju Šišmakova i Popova tokom susreta sa Aleksandrom Sašom Sinđelićem, koji će kasnije biti ključni svjedok u procesu pokušaj terorizma.

Uprkos svemu, Apelacioni sud nije smatrao da ima dokaza o njihovom učešću u pokušaju terorizma, pa su agenti GRU sada oslobođeni, dok ne krene novi proces. Možda je i zato oslobađajuća presuda za učešće u pokušaju terorizma sa velikim odobravanjem pozdravljena u Moskvi: ispada da je Apelacioni sud u Crnoj Gori jedina institucija jedine države u Evropi koja sumnja u postojanje dvojice agenata GRU-a i njihove veze sa Kremljom