Velika konjukcija Jupitera i Saturna nije velika samo zato što su u pitanju dva gasovita džina, već i zato što se ne dešava tako često kao kada su u pitanju konjukcije nekih drugih planeta.
Ove dvije planete su već nekoliko mjeseci na nebu prate jedna drugu, tačnije djeluje kako manje sjajni Saturn prati i približava se Jupiteru. Jupiter je znatno sjajniji od Saturna, a uskoro će se toliko približiti da će se vidjeti u istom vidnom polju dvogleda, pa čak i teleskopa.
And for any #grandconjunction watchers in London, here's a view from #trafalgarsquare showing a 2 month sequence of 5pm #sky shots in which Jupiter and Saturn get closer and closer. Main Event: Dec 21st.
(Note the motion of the ecliptic plane in the background – cool) pic.twitter.com/NHLmiR27kF
— CCNY Planetarium (@CCNYPlanetarium) December 10, 2020
Poslednja vellika konjukcija Jupitera i Saturna
Poslednja ovako velika konjukcija dve najveće planete Sunčevog sistema dogodila se 1623. godine. U Stellariumu je tačan datum 17.07.1623. godine, dok su obje planete boravile u sazvežđu Rak. Takođe su se mogle vidjeti u istom vidnom polju tada Galilejevog teleskopa.
Planete su bile vidljive nisko na nebu nakon zalaska Sunca pa je vjerovatno sunčeva svjetlost delimično ometala posmatranje. Slično će biti i ove godine, ali čini mi se da ćemo imati neki minut više za posmatranje.
Nakon skoro 400. godina sledeća zakazana velika konjukcija Jupitera i Saturna je 21. decembra nakon zalaska Sunca nisko na jugozapadnom nebu.
Just as a #psa @NWSSeattle, that V shaped image is not at all what the #grandconjunction will look like. Here's a astronomically correct simulated view of the sky just after sunset every night for 2 months, looking S-SW from 47.5 N, 122.5W (puget sound) https://t.co/I4s3OYiAz5 pic.twitter.com/fwCHWYEjLV
— James Hedberg (@jameshedberg) December 12, 2020
Prividna udaljenost Jupitera i Saturna
Tog 21. decembra prividna udaljenost između dvije planete iznosiće 6.1 arc min. Poređenja radi, pogledajte zvijezdu Mizar u Velikom medjvedu. Tik uz nju nalazi se manje sjajna zvezda Alcor. Njihova udaljenost na nebeskoj sferi iznosi 11.8 arc min. Ove dve zvijezde su nekada bile primjer za provjeru dobrog vida. Iz ovoga se zaključuje da će udaljenost dvije planete na nebeskoj sferi iznositi svega desetinu stepena i biće skoro duplo bliže od Mizara i Alcora.
Here's another gif showing two views of the upcoming #jupitersaturnconjunction. On the left, looking over the sea from the Hebrides archipelago west of #Scotland. On the right, from our bedroom window, in #space🤪 #grandconjunction #planets pic.twitter.com/MCksWJ2Rfd
— CCNY Planetarium (@CCNYPlanetarium) December 10, 2020
Uporedite: 1 arc min = 1/60 stepeni
Planete će 01. decembra biti udaljene 2.2 stepena, dok će 15. decembra ta udaljenost iznositi svega 0,7 stepeni. Nakon toga će se svake večeri to rastojanje smanjivati za 0.1 stepen, sve do 21. decembra. Sledeća ovako velika konjukcija Jupitera i Saturna desiće se 15. marta 2080. godine.
Gdje se nalaze Jupiter i Saturn
Trenutno su planete u sazviježđu Strijelac, ali će se konjukcija desiti u sazviježđu Jarac, na samoj granici sa sazvijeđem Strelac. Magnitude će im iznositi: Jupiter -1,97; Saturn 0,63. Jupiter će biti udaljen od nas 5,925 AJ, a Saturn 10,826 AJ .
1AJ = 149 600 000 km (prosečna udaljenost Zemlja – Sunce).
Toliko će ovaj susret dominirati jugozapadnim nebom 21. decembra da će biti nemogiće ne prepoznati ih na prvi pogled.
Koliko često se dešava konjukcija Jupitera i Saturna
Sirerički period je vrijeme za koje neko nebesko telo u Sunčevom sistemu završi jednu revoluciju u odnosu na neku zvijezdu posmatrano sa Zemlje. Saturnov period je 29,56. godina, dok je Jupiterov 11.86. Kada pomnožimo ova dva broja dobićemo 351,56. Dijeljenjem ove vrijednosti sa razlikom sideričkih perioda dve planete dobijamo 19.76 godina. Dakle, konjukcije ove dve planete se dešavaju jednom u otprilike 20. godina.
The ग्रह युद्ध (Planetary War) between Guru & Shani begins today i.e. from 12th December 2020 to 31st December 2020 leading to #GrandConjunction on Winter Solstice on 21st December 2020 when they will conjucted on same degree in Capricorn (Makar Rashi) in Uttar Ashada Nakshatra. pic.twitter.com/SdEpoNyQcW
— Navroop Singh (@NavroopSingh_) December 12, 2020
Drugim riječima, Jupiteru je potrebno 20 godina ponovo pretekne Saturn, posmatrano sa Zemlje.
Velike konjukcije Jupitera i Saturna kada je rastojanje na nebeskoj sferi bilo manje od 0,2 stepena desile su se i desiće se: 1623, 1683, 2020, 2080, 2417 i 2477. godine.
Poslije 2021. godine sledeće konjukcije će se desiti 02. novembra 2040. godine i 07. aprila 2060. godine. Međutim, udaljenost neće iznositi više od 1.1 stepen, što će biti oko više od 10 puta dalje nego ove godine.
Photo taken with Nikon D 5200 camera + 114 eq celestron telescope
unknxwn photographer pic.twitter.com/KBeKLHB5A6— Keoki UnLux✨369✨ (@KeokiUnlux) December 5, 2020
Da li Jupiter nekada prolazi tačno ispred Saturna?
Kada Jupiter djelimično zakloni Saturnov disk takav događaj nazivamo tranzit, ali kada Jupiter potpuno prekrije Saturn to nazivamo okultacijom. Za jedan jedan naš životni vijek ovi tranziti ili okultacije se dešavaju izrazito rijetko i neće se destiti narednih nekoliko hiljada godina. Prvi sledeći tranzit desiće se 16. februara 7541. godine.
Keep your eyes on the sky this December 21st. Jupiter and Saturn will appear to collide creating a radiant point of Light often referred to as the star of Bethlehem or “a Christmas star”. The next time this happens will be 2080! pic.twitter.com/r4dq1Zr9zS
— Joe De Leon (@joejdeleon) December 5, 2020
Kako da posmatrate ovu konjukciju?
Ukoliko imate sreće da večernje nebo 21. decembra bude vedro iznad vaše lokacije moći ćete da posmatrate konjukciju Jupitera i Saturna golim okom, dvogledom i teleskopom. Planete su sjajne i neće biti problema videti ih nisko iznas jugozapadnog horizonta nakon zalaska Sunca. Takođe, lijepo bi bilo i fotografisati ih telefonom ili fotoaparatom. Može kroz dvogled ili teleskop, nebitno je. Ono što je bitnije je zabilježiti ovakav redak astronomski događaj.
Kratak video o ovoj konjukciji:
Dio teksta preuzet sa:
space.com
timeanddate.com