Tokom izložbe organizovane u Rimu 2010. (kada je Istambul bio nominovan za evropsku kulturnu prijestolnicu 2010.), izložene su fotografija djela Mimara Sinana, “osmanskog Mikelanđela”, turskog arhitekta koji je živio u drugoj polovini 16. vijeka. Izložba je bila dizajnirana 50 raznvrsnih fotografija, 10 minijatura iz šesnaestog vijeka, kompletan model kompleksa Sulejmanije, sve to uz dokumentarni film koji je snimio predstavljalo je pedesetogodišnju karijeru Mimara Sinana, koji je na zapadu poznat kao osmanski Mikelanđelo. Izložba je obišla i druge evropske gradove i Sjedinjene Države i završaila u Istanbulu iste godine.Turski arhitekt, Sinan savremenik Mikelanđela i Palladija, bio je zaslužan za izgradnju važnih građevina u 16. vijeku, koje se smatralo zlatnim doba osmanskog carstva pod vlašću tri sultana: Sulejmana, Selima II i Murata III. Mimar Sinan je gradio i projektovao skoro jedan cijeli ljudski vijek, a njegove građevine i dan danas prkose vijekovima.
To što je školovan kao vojni inženjer Sinanu je pružilo empirijski, a ne teoretski pristup arhitekturi. Isto se može reći za velike zapadnorenesansnog arhitektu Mikelanđela.
Mikelanđelo je bio renesansni slikar, kipar, arhitekt i pjesnik, ali je napravio i svoj leteći stroj, modele za padobran, most i mnoge druge modele.
Mimar Sinan je počeo svoju karijeru arhitekte u ratnom pohodu. U pohodu na Rumuniju 1538. godine izgradio most preko rijeke Pruta za samo 13 dana. Učešće u vojnim kampanjama mu je pomoglo da postane vješt arhitekta te je nakon osvajanja Kaira unaprijeđen u glavnog arhitektu. On od tada prestaje da ruši i postaje graditelj cijelog osmanskog carstva. Djela su ga nadživjela i mnoga svjedoče o njegovom velikom arhitektonskom umijeću koje je u sebi nosilo duh istoka i zapada.
Različiti izvori navode da je Sinan bio arhitekt najmanje 374 građevine koje su uključivale 92 džamije; 52 male džamije (mesdžid); 55 teoloških škola (medrese); 7 škola za Ku’ran (darülkurra); 20 mauzoleja (turbe); 17 javnih kuhinja (imaret); 3 bolnice (darusifa); 6 akvadukata; 10 mostova; 20 kamp kućica; 36 palača i dvorca; 8 trezora; i 48 kupatila
Sinan je bio na mjestu glavnog arhitekta palače, što je značilo da je bio nadzornik svih građevinskih radova Osmanskog carstva gotovo 50 godina, radeći s velikim timom pomoćnika koji su se sastojali od arhitekata i majstora građevinara.
Civilizacijska je nepravda, jedna od mnogih, da su tomovi i tomovi studija posvećeni italijanskim majstorima renesanse a o Sinanu je ispisano tek nekoliko knjiga. Možda se razlog nedovoljnog poznavanja, i priznavanja, Sinanovog djela može naći u običaju islamske umjetnosti da autori ne ostavljaju pisani trag, potpis, na rukotvorini.
Sinan je, koliko je poznato se potpisao samo jednom: na čuvenom mostu Big čekmedžet između Carigrada i Jedrena. Ni taj potpis u kamenu, nije sačuvan. Naime, posle Prvog svjetskog rata mještani su saznali da je to potpis najvećeg turskog arhitekte i, vjerujući da se iza njega nalazi skriveno blago kojim su ga sultani nagrađivali za brojne građevine, dinamitom ga razorili.
Sinan nije bio mimar zaljubljen u sebe. Zna se da je bio u toku svih teorijskih rasprava italijanske renesanse, da je čak nešto primjenjivao u svom graditeljstvu. Pouzdano je utvrđeno da je poznavao takozvani zlatni presjek, ono što Evropljani danas slave kao dio svoje istorije kulture.
Po nekim svjedočenjima govori se da je Sinan je pred smrt često govorio da tri građevine, sve tri izuztne ljepote, dovljno govore o njemu kao mimaru. Svojim početničkim radom (radom naukovanja) je Šehzada džamija u Carigradu, podignuta u čast tragično umrlih sinova sultana Sulejmana; rad koji je bio kvalifikovan je džamija Sulejmanija, takođe u Carigradu, a master rad je džamija Selimija u Jedrenu. Džamija Selimija je podignuta za Sulejmanovog sina Selima II te je završena kada je Sinan imao 83 godine. Radio je sve do 1588. godine kada je preselio te je njegov prijatelj, Šai Mustafa Čelebi napisao epitaf završivši ga rečenicom – “Sinan, najveći arhitekta koji je hodio ovim svijetom”.
Njegove džamije se odlikuju savršenim skladom između unutrašnjeg i spoljašnjeg prostora, dinamičnim arhitektonskim sadržajem (lukovi, kupole, polukupole, stubovi) i gotovo intimnom pažnjom za dekorativne detalje. Značajnu karakteristiku ovih vjerskih objekata predstavljaju monumentalne ‘ bestežinske’ kupole.
Mimar Sinan je izgradio kompleks Mihrimah džamije koja se nalazi na Uskudaru kao i Mihrimah džamija u četvrti Edirnekapi. Također je izgradio i Rustem-pašinu džamiju. Sinan je izgradio hamam i džamiju za sultaniju Hurem. Izgradio je i džamiju Ibrahim-paše, Sinan-pašinu džamiju, Pijala-pašinu džamiju, Kilić Ali-pašinu džamiju.
U mostovima, koje je gradio širom carstva, Sinan je vješto kombinovao umjetnost sa funkcionalnošću. Pored značajnih mostova u Istanbulu, Sinan je, po nalogu svog prijatelja, velikog vezira Mehmed-paše Sokolovića sagradio i čuveni Višegradski most (1571-1577).
Sinanovom učeniku Hajrudinu Agi pripisuje se izgradnja Starog mosta u Mostaru. Most u Mostaru je prvi lučki most u svijetu.
Arhitektonski koncepti Mimar Sinana ugrađeni su u dizajn poznate Tadž Mahale.
Balkantimes.press
Napomena o autorskim pravima: Dozvoljeno preuzimanje sadržaja isključivo uz navođenje linka prema stranici našeg portala sa koje je sadržaj preuzet. Stavovi izraženi u ovom tekstu autorovi su i ne odražavaju nužno uredničku politiku The Balkantimes Press.
Copyright Notice: It is allowed to download the content only by providing a link to the page of our portal from which the content was downloaded. The views expressed in this text are those of the authors and do not necessarily reflect the editorial policies of The Balkantimes Press.