Dok vlade zemalja širom svijeta sprovode vanredne mjere da zadrže ljude kod kuće i zaustave pandemiju korona virusa, neke su nezadovoljne zbog ukazivanja na pogrešne korake, a druge koriste krizu da ušutkaju kritike i učvrste kontrolu, ocjenjuje agencija Asošiejtid pres (AP) navodeći primjere iz Tajlanda, Egipta, Mađarske i Srbije.
Madjarski premijer Viktor Orban možda je najsnalažljivije iskoristio zdravstvenu krizu, ocjenjuje AP i podsjeća da je Orbanu parlament dao ovlašćenja da vlada dekretom neodređeno dugo, bez opterećivanja važećim zakonima ili parlamentarnim ograničenjima.
Jedan aspekt zakona koji je, navodno, donesen za suočavanje s korona virusom predviđa zatvorske kazne do pet godina za one koji su osuđeni za širenje neistine ili iskrivljene činjenice za vrijeme hitne situacije.
Komesarka Savjeta Evrope za ljudska prava Dunja Mijatović ocjenila je da “globalni zdravstveni problemi izazvani korona viusom zahtjevaju efikasne mjere zaštite zdravlja i života ljudi” što, kako je dodala, “uključuje borbu protiv dezinformacija koje mogu izazvati paniku i socijalne nemire”.
Naglasila je međutim da “nažalost neke vlade koriste taj imperativ kao izgovor za uvođenje nesrazmjernih ograničenja slobode štampe” što je “kontraproduktivan pristup koji se mora zaustaviti” jer se “posebno u vrijeme krize moraju zaštititi dragocjene slobode i prava”.
Kada je riječ o Srbiji AP navodi da je policija nakratko privela novinarku Anu Lalić koja je pisala o nedostatku zaštitne opreme i haotičnim uslovima u jednom velikom bolničkom kompleksu. Klinički centar je saopštio da je njen tekst uznemirio javnost i naškodio imidžu zdravstvene organizacije.
Navodeći da je za to predvidjena kazna do pet godina zatvora i oko 3.000 američkih dolara, AP dodaje da Danaj vjeruje da se tajlandska vlada plaši da opozicija može da iskoristi njegovu objavu kao dokaz neuspjeha u borbi protiv korona virusa i da postupak protiv njega treba da posluži kao upozorenje za ostale.
Vanredno stanje u borbi protiv korona virusa dalo je tajlandskom premijeru Prajut Čan-o-čau vanredna ovlašćenja uključujući i cenzurisanje medija, navodi AP i dodaje da je više od deset ljudi uhapšeno pod optužbom za širenje dezinformacija o korona virusu.
“Kovid-19 predstavlja značajnu prijetnju za vlade i sigurnost režima jer ima potencijal da iznese na vidjelo loše upravljanje i nedostatak transparentnosti po pitanjima koja se tiču svih građana neke zemlje”, rekla je Aim Singpeng sa Univerziteta u Sidneju.
Budući da je pandemija kao globalno pitanje u fokusu svjetske javnosti, vladama je sve teže da kontrolišu poruke javnosti bez iznošenja koliko su malo ili mnogo učinile u poređenju sa ostatkom svijeta, dodala je.
U Kambodži, na primjer, gdje je premijer Hun Sen na vlasti 35 godina, organizacija za zaštitu ljudskih prava LICADHO dokumentovala je 24 slučaja privođenja zbog dijeljenja informacija o korona virusu, medju kojima su i pristalice raspuštene opozicione Kambodžanske partije za nacionalni spas.
Hjuman rajts voč je izvestio o hapšenju i ispitivanju 14-ogodišnjakinje koja je na društvenim mrežama prenosila navode o o slučajevima oboljelih od Kovida-19 u njenoj školi i provinciji.
Filipinski parlament usvojio je poseban zakon koji je predsjedniku Felipeu Duterteu dao vanredna ovlašćenja, navodi AP i dodaje da je novim zakonom “širenje lažnih informacija o krizi Kovid-19 na društvenim medijima i drugim platformama” proglašeno za krivično djelo za koje je predviđena zatvorska kazna do dva mjeseca i novčana kazna do oko 19.500 američkih dolara.
Najmanje dvoje novinara je optuženo za širenje lažnih vesti o korona krizi, navodi AP i prenosi reči Arijesa Arugaja sa Filipinskog univerziteta da se strahuje da će Duterte iskoristiti veća ovlašćenja da uguši neslaganja i da se obračuna sa političkim neistomišljencima.
AP podsjeća i da je u pandemiji korona virusa Egipat protjerao dopisnika britanskog Gradijana zbog izveštaja u kojem je preneta studija koja dovodi u pitanje zvaničnu evidenciju broja obolelih u toj zemlji.
Irak je suspendovao rad izveštačima Rojtersa na tri meseca uz kaznu od oko 20.800 američkih dolara zbog navoda da je stvarni broj zaraženih i umrlih od korona virusa u Iraku mnogo veći od onoga što se zvanično saopštava.